Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, kış aylarında bölgeyi etkileyen Sibirya’dan gelen yüksek basınç hareketinin Van’daki kirli havanın atmosfere yükselmesine izin vermediğini, bu nedenle kirliliğin arttığını belirtti.
Kışın çetin geçtiği Van’da, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına bağlı Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı verilerine göre, hava kalitesi “orta” seviyede seyrediyor.
Doğal gaz kullanımının yaygınlaşmasıyla yıllar öncesine göre kirliliğin azaldığı kentte, kalitesiz yakıt kullanımı, artan araç sayısıyla bölgede yüksek basıncın etkisi hava kalitesini olumsuz etkileyen unsurlar arasında yer alıyor.
Prof. Dr. Alaeddinoğlu, AA muhabirine, şehirleşmenin artmasıyla hava kirliliğinin önemli bir sorun haline geldiğini söyledi.
Van’daki hava kirliliğinin birçok nedenin bulunduğuna dikkati çeken Alaeddinoğlu, evlerin ve fabrikaların bacalarından çıkan duman ve artan araç sayısıyla egzoz gazlarının salınımının artması hava kalitesini önemli oranda düşürdüğünü belirtti.
“Rüzgar buradaki kirli havayı dağıtacak yeterlilikte değil”
Havada asılı kalan katı, sıvı ve gaz halindeki zararlı maddelerin başta insanlar olmak üzere tüm canlıları, çevreyi, binaların dayanaklılığını, ağaçları ve bitkileri olumsuz etkilediğini ifade eden Alaeddinoğlu, şunları kaydetti:
“Kentin batısında Van Gölü, doğusunda ise 3 bin 204 metre yükseklikteki Erek Dağı bulunuyor. Burada etkili rüzgarların yüzde 50’sinden fazlası batı yönlü estiği için katı, sıvı ve gaz halindeki kirleticiler de haliyle gölün üzerinde değil kentin doğusuna doğru sürükleniyor. Van’ın doğusunda bulunan ve set görevi gören Erek Dağı bu kirleticilerin gitmesini engelleyerek şehrin üzerinde adeta bir toz bulutu gibi kalmasına neden oluyor. Kentte etkili olan rüzgarın hızı ise yıllık yaklaşık 2.4 m/s. Düşük bir hız. Yani rüzgar buradaki kirli havayı dağıtacak yeterlilikte değil. Bir diğer sorun ise kış aylarında burayı etkileyen Sibirya’dan gelen yüksek basınç hareketi. Yüksek basıncın şöyle bir özelliği var. Alçalıcı hava hareketleridir. Dolayısıyla şehrin üzerindeki kirli havanın atmosfere yükselmesine izin vermiyor. Hava alçaldığı için baskı kuruyor. Böylece kirli hava şehrin üzerinde karabulut şeklinde bazen günlerce, haftalarca kalabiliyor.”
“Kış aylarında solunum hastalıklarında ciddi artış gözlemleniyor”
Hava kirliliğinin başta solunum olmak üzere birçok hastalığa neden olduğunu anlatan Alaeddinoğlu, “İlimizde özellikle kış aylarında solunum hastalıklarında ciddi bir artış gözlemleniyor. Bunun temel nedeni şehrin kirli bir havaya maruz kalmasıdır. Evlerde kullanılan yakıtın kalitesizliği, yerleşimin belli bir alanda sıkışması bunun en önemli nedenleri arasında geliyor. Bazı mahallelerdeki yapılarda ısı yalıtımlı malzemelerin kullanımı pek yaygın değil. Isıyı sağlamak için de kalitesiz yakıt malzemeleri daha çok kullanılıyor. Tüm bu olumsuzluklar kış ayalarında hava kirliliğine, çok kötü bir görüntüye, insan sağlığının olumsuz etkilenmesine neden oluyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Hava kirliğinin önüne geçmenin mümkün olduğunu ifade eden Alaeddinoğlu, “Öncelikle kalitesiz yakıtlarla ilgili önlemler alınabilir, toplu taşıma araçlarının kullanımı yaygınlaştırılabilir. Gerekli destekler verilerek tüm yapılarda doğalgaz kullanımı başlatılabilir, sanayi tesislerinin kent dışına taşınmaları sağlanabilir. Bunları sağladığımızda hava kirliğinin önüne geçebiliriz. Aksi halde ilimiz kış aylarında sürekli kirli havayla karşılaşacak.” diye konuştu.
